Hoe kies je de juiste bouwlaser?

Zowel in de ruwbouw als bij de afwerking gebruiken professionals steeds vaker lasermeetapparatuur. Deze is dan ook erg handig en versnelt het werk aanzienlijk. Omdat deze hoogtechnologische precisie-instrumenten relatief duur zijn, moeten ze wel hoog scoren op robuustheid en kwaliteit. In dit artikel overlopen we de aandachtspunten bij de aankoop van een bouwlaser.

Wat is een bouwlaser?

De term bouwlaser is wordt vaak gebruikt als een verzamelnaam voor de vele laserapparatuur voor diverse doeleinden in de bouw. Het algemene werkingsprincipe: het apparaat zendt een lichtstraal uit die door een bepaald oppervlak wordt weerkaatst. Zo krijgt de gebruiker een nauwkeurige meting van de afstand vanaf het apparaat tot aan het oppervlak, of kan hij de lichtstraal gebruiken als referentiepunt.

De toepassingen van een bouwlaser zijn dus legio – denk maar planken en kasten uitlijnen, metselwerk uitlijnen, werken onder afschot … 

Naast lasers specifiek voor binnengebruik of buitengebruik bestaan er tegenwoordig ook combinatielasers, inzetbaar in beide omstandigheden. 

Marktevolutie

De eerste lasers die in de bouw op de markt werden gebracht (in de jaren 70 en 80), zijn de rotatielasers. Deze stralen laserlicht uit over 360 graden. Deze lasers zijn goed voor meten over grotere afstanden, waardoor ze vooral voor outdoor toepassingen geschikt zijn. Dit type vereist echter een ontvanger.

In de volgende decennia kwamen er lijn- en puntlasers op de markt. Hierbij kan je met het blote oog de laserlijn of het laserpunt zien, waardoor je geen ontvanger nodig hebt bij uitlijnwerken zoals betegelen van muren. Aangezien hier de lijn of het punt enkel zichtbaar is over kleine afstanden, zijn deze lasers veelal enkel inzetbaar in binnentoepassingen.

Een vakman die zowel binnen als buiten aan de slag was, had traditioneel beide types op zak. Echter, veel fabrikanten bieden tegenwoordig lasers aan die de voordelen en functies van beide toestellen combineren, of die je kunt upgraden, naarmate meer functionaliteit nodig is. 

Keuzefactoren

Bereik

Voor kleine werken binnenshuis, zoals timmerwerk of een plafondverlaging, is een bereik van 10 meter veelal voldoende. Voor grotere projecten, waarbij er ook buiten moet gemeten worden, volstaat dit natuurlijk niet. Rotatielasers hebben bijvoorbeeld een groot bereik, maar vergen ook een grotere investering. 

Nauwkeurigheid

Elke bouwlaser heeft een bepaalde nauwkeurigheidsgraad, die de afwijking over een bepaalde afstand aangeeft. Bij een nauwkeurigheidsgraad van 0,07 mm/m, bijvoorbeeld, kan de laserlijn dus 0,07 mm hoger of lager zijn dan het absolute nulpunt. Over het algemeen geldt: hoe beter de kwaliteit van de bouwlaser, hoe kleiner de afwijking – en dus hoe nauwkeuriger de laser.

Niet elke toepassing behoeft een even hoge nauwkeurigheid. Een hoge nauwkeurigheid is met name belangrijk bij metingen over grotere afstanden. Daarom wordt in dat geval vaak een zelfnivellerende laser aanbevolen. Die maakt een waterpasvlak en zorgt dat dat vlak ook waterpas blijft, zodat de meting uiterst nauwkeurig is en blijft. 

Aantal laserlijnen

Wanneer je alleen hoogte- en breedtemetingen gaat doen, is een laser die 1 of 2 lijnen projecteert voldoende. Als bij je klussen ook de juiste diepte van belang is – bijvoorbeeld voor het plaatsen van een tussenwand of tegelwerk – heb je een laser nodig die 3 lijnen projecteert, waardoor je op elk omliggend vlak een snijpunt krijgt. Een rotatielaser heeft sowieso maar één straal, en soms één of twee loodpunten. 

Over het algemeen geldt: hoe beter de kwaliteit van de bouwlaser, hoe kleiner de afwijking – en dus hoe nauwkeuriger de laser

Kleur van de laserlijn

Bij de meeste bouwlasers kan je kiezen tussen een groene of rode laserlijn. Door de golflengte van de kleur groen kan het menselijk oog de kleur veel beter waarnemen dan rood. Toch betekent dat niet dat groene laserstralen buiten gebruikt worden en rode binnen.

Buiten werk je namelijk veelal op grotere afstanden, waardoor ook groene stralen moeilijk te zien zijn met het blote oog. Binnen zie je een groene straal wel veel beter dan een rode. Het verschil zit hem vooral in de aanschafprijs: om de lichtstraal groen te kleuren zijn immers meer kostbare KTP-kristallen nodig.

Je kan ook gebruikmaken van een gekleurde laserbril of een laserontvanger. Met de bril zie je de straal veel beter, de ontvanger vergroot dan weer het bereik. De bril beschermt je echter niet tegen de laserstralen. De sterke van de laserstraal wordt aangegeven door een classificatieaanduiding. Die geeft aan hoe gevaarlijk de laser is (voor de ogen). Er moet steeds voldaan worden aan de geldende veiligheidsvoorschriften om schade te voorkomen.

Robuustheid

Bouwlasers moeten betrouwbaar werken, ook na een eventuele val, transport over hobbelige wegen of een regenbui. Alle fabrikanten zetten daarom sterk in op robuustheid. De behuizingen hebben vaak goede IP-beschermingsklassen voor water- en stofbestendigheid.

Autonomie

Bepaalde bouwlasers werken met batterijen of een oplaadbare accu. Hier hangt de werkduur dus af van de gebruiksomstandigheden. De temperatuur, bijvoorbeeld, kan een negatieve invloed hebben op de levensduur.

Sommige bouwlasers kunnen zowel op batterij als op stroom gebruikt worden. 

Innovaties

Fabrikanten bouwen robuustere bouwlasers en voegen ook extra functionaliteit toe. We hadden het al over bouwlasers die de functionaliteit van verschillende lasers combineren. Veel bouwlasers hebben ook een tiltfunctie, die visueel of auditief aangeeft dat iets of iemand tegen de laser heeft gestoten, wat meetfouten helpt voorkomen. 

De laatste jaren hebben ook bluetooth en USB hun weg gevonden naar de laserwereld. Op die manier kan je met je smartphone het toestel vanop afstand bedienen (dat was voorheen veelal reeds mogelijk via een afstandsbediening) en er informatie van ontvangen. 

Met dank aan: Bosch Professional, Futech, Hilti, Leica, Makita, Milwaukee, Repro bv, Stanley Black & Decker, Timmerman en Topcon