CORRECTE OPSLAG SMEERMIDDELEN ONMISBAAR IN PROFESSIONEEL SMEERBEHEER

Opslag voorkomt vervuiling van de omgeving

In het kader van het smeerbeheer wordt niet zelden de aandacht gevestigd op het soort smeermiddel en de wijze en frequentie van smeren. De juiste opslag van smeermiddelen blijft vaak wat onderbelicht, maar is niet minder belangrijk! Smeermiddelen op de juiste manier behandelen in het magazijn, maar ook op weg naar de machine en ter plaatse, is van belang om fouten in de keuze van het smeermiddel en vervuiling van de directe omgeving te voorkomen. Bovendien verlengt de juiste opslag de levensduur van smeermiddelen.

 

WET- EN REGELGEVING

Brand-, arbeids- en milieuveiligheid

De opslag van smeermiddelen is wettelijk geregeld in de PGS-15: Opslag van verpakte gevaarlijke stoffen. Olie en smeermiddelen vallen daarbij onder categorie 3: Brandbare vloeistoffen én onder de definitie van vloeibare bodembedreigende stoffen. In deze Publicatie Gevaarlijke Stoffen zijn de regels opgenomen om een aanvaardbaar beschermingsniveau te kunnen realiseren bij de tijdelijke opslag van onder andere smeermiddelen met betrekking tot brandveiligheid, arbeidsveiligheid en milieuveiligheid. Het gaat hierbij niet alleen om bouwkundige aspecten, maar bijvoorbeeld ook om de stellingen en de kasten waarin de smeermiddelen staan opgeslagen, brandbestrijdingssystemen en benodigde arbeidsmiddelen.

Opslagvoorzieningen, verpakking & etikettering

De PGS-15 beschrijft, naast het toepassingsgebied, onder meer de opslagvoorzieningen, verpakking en etikettering, en maakt daarbij een onderscheid tussen hoeveelheden van meer of minder dan 10.000 kg. Daarnaast wordt er specifiek gekeken naar het soort verpakking waarbij spuitbussen en gaspatronen bv. apart worden behandeld.

 

VAN STELLING TOT LEKBAK

Ruimte enkel voor opslag

Bij de opslag van smeermiddelen is het belangrijk dat de betreffende ruimte schoon, droog en vorstvrij is en dat er geen andere chemicaliën, reinigingsmiddelen of verf opgeslagen staan. Daarbij mag de ruimte uitsluitend bedoeld zijn voor opslag en niet tevens de functie van bijvoorbeeld een werkplaats vervullen. Naast alle vervuiling die in een werkplaats wordt gegenereerd, kunnen specifieke werkzaamheden zoals slijpen of lassen een onnodig hoog brandgevaar opleveren.

Veiligheid essentieel

Een open deur misschien, maar de stellingen of kasten waarin de verpakkingen worden geplaatst, dienen stevig en veilig te zijn en beschikken over geschikte voorzieningen om bij een eventuele lekkage het smeermiddel te kunnen opvangen.

Een veelgebruikte oplossing zijn de zogenaamde lekbakken waarbij het belangrijk is te controleren of het materiaal van de betreffende lekbak bestand is tegen het specifieke smeermiddel. De opvangcapaciteit moet ten minste 110% van de inhoud van de grootste verpakking bedragen en als het meer is, minimaal 10% van de inhoud van alle verpakkingen. Verder is het belangrijk om te controleren of er zich in de opslagruimte geen openingen bevinden die rechtstreeks in verbinding staan met de riolering.

Administratie

Gekoppeld aan de opslagruimte voor smeermiddelen, is ook een stukje administratie van belang. Zo dienen de meest recente veiligheids-(MSDS-)bladen direct voorhanden zijn in het geval van een calamiteit. Ook product- en bestellijsten of de planning waarin staat opgenomen welke smeermiddelen er de komende tijd nodig zijn, kunnen het smeerbeheer verder professionaliseren.

DE VERPAKKING ZELF

Correcte afsluiting noodzakelijk

Wanneer de ruimte en de randvoorwaarden voor de opslag van smeermiddelen in orde zijn, komen de producten zelf aan bod. Om de kostbare, maar ook gevaarlijke en milieubelastende smeermiddelen te beschermen tegen externe invloeden, is het van belang om het product zo lang mogelijk in de originele en goed gesloten verpakking te bewaren. De geslotenheid van de verpakking is van belang om vervuiling van het smeermiddel te voorkomen; een factor die een rol speelt gedurende het hele handlingproces. Dat betekent dat bij het aanbreken van de originele verpakking de gebruiker deze weer zorgvuldig en correct moet afsluiten en bij het transport van het smeermiddel naar de machine gebruik moet maken van geschikte gereedschappen. Of het nu om een losse kan gaat of om een complete pompset.

Corrosie vermijden

Wanneer de smeermiddelen veelal olie in vaten is opgeslagen, is het verstandig om de vaten liggend te bewaren. Dit voorkomt dat er zich vocht op de deksels kan verzamelen dat mogelijk tot corrosie leidt. Corrosie kan weer de oorzaak zijn van een lekkage, waarbij het smeermiddel de omgeving vervuilt én waarbij er water in het smeermiddel terecht kan komen waardoor de kwaliteit niet meer is gegarandeerd. Het laatste geldt vooral voor vaten die in een buitenomgeving liggen opgeslagen. De verschillende maatregelen dragen bij aan het behoud van de kwaliteit van het smeermiddel en het maximaliseren van de levensduur.

ETIKETTERING

Beter segmenteren

In principe zijn alle smeermiddelen die in het magazijn binnenkomen, voorzien van een etiket waarop alle mogelijke gegevens staan met betrekking tot de samenstelling, het gebruik en de risico's van het product. Deze etikettering vormt een goede basis om de smeermiddelen in groepen op te slaan. Zo is het verstandig om smeermiddelen te scheiden die wel of niet geschikt zijn voor toepassing in hygiënische omgevingen. Ook een scheiding van een nieuwe smeerolie en een afgewerkt product is aan te bevelen.

Leesbaarheid

Daarnaast is het belangrijk om het etiket in alle gevallen leesbaar te houden en eventueel aan te vullen met een eigen codering. Dit laatste is van belang om fouten bij het gebruik te voorkomen; zeker wanneer er gewerkt wordt met een grote diversiteit van smeermiddelen. In de praktijk blijken kleurcoderingen goed te werken. Daarbij wordt de betreffende kleur zo breed mogelijk doorgevoerd. Dus zowel op de stelling, de verpakking en de lekbak als de kan of het gereedschap waarmee het smeermiddel van het magazijn naar de machine wordt gebracht, en het smeerpunt zelf. Ook komt de kleur terug in de registratieformulieren of de software waarin een smeertechnisch onderhoud wordt gepland en afgetekend. Op deze manier is de kans op het per ongeluk verwisselen van smeermiddelen tot een minimum beperkt. Een maatregel die een belangrijke bijdrage kan leveren aan het verlagen van onderhoudskosten, omdat een foutief smeermiddel direct kan leiden tot storingen in de machine of zelfs een langdurig ongeplande stilstand.

Good housekeeper

Overkoepelend geldt bij de opslag en handling van smeermiddelen de zogenaamde 'good housekeeper'-regel: werk altijd netjes en ruim eventueel gemorst product direct op de juiste manier op (door onder meer de gebruikte doek of papier op de juiste wijze af te voeren).

VERANTWOORDELIJKE EN ZIJN MEDEWERKERS

Opleiding

Dit laatste brengt ons direct bij de cruciale factor wanneer het aankomt op de succesvolle opslag en handling van smeermiddelen: de mens. Medewerkers bepalen immers of er volgens de regels wordt gewerkt. Om die reden is het verstandig om de verantwoordelijke voor het smeertechnische onderhoud ook de opslag en het beheer in het takenpakket mee te geven. Daarbij hoort tevens het opleiden van alle medewerkers die te maken hebben met smeermiddelen. Iedereen uit deze groep moet weten hoe hij of zij met deze groep gevaarlijke stoffen moet omgaan, waarbij de verantwoordelijke er weer op moet toezien dat dit ook gebeurt.

 

Inzicht verkrijgen in correct gebruik

In de opleiding van deze groep mensen is het in eerste instantie van belang dat ieder individu begrijpt wat de noodzaak is van de juiste opslag en handling van smeermiddelen. Pas wanneer bekend is hoe het foutief behandelen van smeermiddelen kan leiden tot bijvoorbeeld een verontreiniging en wat voor een invloed deze vervuiling op een machine kan hebben, zal de bereidheid ontstaan om te werken volgens de regels. Dit betreft niet alleen de handling in het magazijn en aan de machine, maar ook het gebruikmaken van de voorgeschreven persoonlijke beschermingsmiddelen. Hierbij valt te denken aan smeer- en oliebestendige handschoenen en adem- en/of gezichtsbescherming.

Steun op kennis van leverancier

Het vraagt enige inspanning, maar eenmaal zover, profiteert een volledig bedrijf van het efficiënt en veilig kunnen 'handelen' van smeermiddelen. Maak daarbij overigens gebruik van de mogelijkheden die de leverancier van uw smeermiddelen biedt; veelal is hier alle benodigde kennis beschikbaar om een magazijn op de juiste wijze in te richten én is de weg bekend naar de benodigde producten zoals lekbakken, gereedschappen, PBM's enz.