VERGEVINGSGEZIND SCHUREN
MET COMPRIMEERBARE MATERIALEN

Fouten van operator niet langer doorslaggevend

De technologische ontwikkelingen bleven ook in de schuurtechnieken niet uit, vooral dan wat betreft schuurmateriaal en schuurbewegingen. In dat opzicht is een overzicht van de innovaties en vooruitgang door de jaren heen misschien wel stof voor een artikel. Althans als we vooreerst onze aandacht richten op het schuurmedium. Er bestaan immers verschillende technieken, elk met hun eigen specifieke voor- en nadelen, toepassingen en variatiemogelijkheden.

EFFICIENT SCHUURPROCES

Een ruw medium langs een ander materiaal wrijven. Veel eenvoudiger kan oppervlaktebehandeling niet lijken. Toch gaat er heel wat technologie verscholen in een efficiënt schuurprocedé. Het belangrijkste om hiertoe te komen is de keuze voor het juiste schuurmedium voor de specifieke opdracht. In de metaalverwerkende industrie is het verwijderen van bramen en eventuele oppervlakteruwheid uit esthetische en/of praktische overwegingen de meest voorkomende toepassing. Denk daarbij ook aan het snel verwijderen van de lasnaad, waarbij schuren als finisseertechniek wordt toegepast. Het cliënteel waarvoor het eindproduct bedoeld is, kan dus best kritisch zijn wat de kwaliteit van de afwerking betreft. De eindklant bepaalt de stappen die een product moet doorlopen.

Dat geldt ook voor de oppervlaktebehandeling van roestvast staal, die in bepaalde medische en farmaceutische sectoren gebruikt wordt en waarbij de eisen wat de oppervlakteruwheid (Ra) betreft, streng zijn en - in steeds grotere mate, onder andere omwille van de verspaanbaarheid - aluminium, dat in de vliegtuigindustrie zijn opwachting maakt. Naast de juiste toepassing is ook de snelheid bepalend in de keuze voor het schuurmateriaal. Samen met de schuurbeweging en het machinevermogen zijn dat de drie factoren die bepalen of een schuurproces efficiënt genoemd kan worden.

OPBOUW SCHUURMATERIALEN

Klassieke schuurmaterialen als schuurpapier en schuurlinnen zijn opgebouwd uit verschillende lagen, die de technische eigenschappen van het eindproduct bepalen. Een conventioneel schuurmateriaal bestaat in principe uit vier of vijf lagen. De onderste laag is de drager. Verschillende dragers bepalen grotendeels de soepelheid en de sterkte van het schuurmateriaal. Op de drager wordt een lijmlaag aangebracht en vervolgens worden er schuurkorrels op de lijmlaag gestrooid. De korrels met de scherpste kant worden naar boven in de lijmlaag gepositioneerd. De verschillende materialen waaruit de korrels kunnen bestaan, bepalen het toepassingsgebied van het schuurmateriaal.

De verbruiksgoederen bestaan in allerhande vormen, van schuurbanden tot en met schuurschijven, maar zijn dus steeds samengesteld uit een bepaalde schuurkorrel, aangebracht op een specifieke drager. In de voorbije maanden en jaren hadden we in Metallerie al ruim aandacht voor de korrelsoort, korrelaanduiding en korrelstructuur bij schuurmaterialen. Ook de schuurbewegingen en dragers kwamen al meermaals aan bod. Waar in de houtsector zowel papieren als linnen dragers voorkomen, is linnen in de metaalsector de meest gekozen drager. Deze linnen dragers zijn er in de categorieën F (soepel) tot Z (zeer hard). De voordelen van linnen t.o.v. papieren dragers zijn de flexibiliteit om vormen te schuren en de duurzaamheid, die toelaat om ook metaal te ontbramen. Deze dragers dienen zowel voor de schuurvellen, de schuurrollen en de schuurbanden als de schuurschijven. Maar wat zijn nu de verschillen of overeenkomsten tussen al deze verschillende schuurtechnieken? Hoog tijd voor een bondig overzicht van de verschillende vormen van schuren.

Slijpstenen

Slijpstenen zijn de meest rudimentaire vorm van schuren. Het is een steenachtig materiaal om gereedschap te scherpen of ergens iets van af te slijpen. Echter, slijpstenen zijn weinig controleerbaar en laten de gebruiker amper in staat om de afwerkingsgraad te bepalen. Factoren als snelheid, hardheid van de contactwielen … kunnen hierbij niet ingesteld worden.

Schuurband

Een schuurband is in hoofdzaak verantwoordelijk voor het verspanende werk. Het is bedoeld om materiaal weg te nemen op vaak grote oppervlakten. Waar we vroeger spraken over breedtes van 50 mm, 100 mm en 200 mm, is er nu sprake van een werkbereik van 3 mm tot en met 4 m. Ook wat de lengte betreft, zijn de mogelijkheden toegenomen.

Om een bandschuurmachine zit er een ovale schuurband. Deze band beweegt als een rups over het oppervlak. Door de grote snelheid is de machine niet geschikt voor kanten of hoekjes. Hiervoor is een andere techniek beter geschikt. Het aanbod van schuurbanden is de laatste decennia exponentieel toegenomen, met 2.000 op 75 mm als standaardmaat, oftewel allesdoener. Algemeen geldt dat als de snelheid een primair criteria is, de schuurband de voorkeur krijgt op een schuurschijf. Meestal bepaalt de kostprijs echter de keuze voor een bepaald materiaal of een bepaalde techniek.

Schuurschijf

Een schuurschijf is geschikt voor materialen die een hoogwaardige oppervlaktebehandeling vragen en die weinig of geen nabewerking vragen. Er bestaan verschillende soorten schuurschijven.

Afbraamschijf

Een afbraamschijf kan in verhouding meer materiaal wegslijpen en gaat dus snel. De schijf laat echter een grove structuur achter die nog de nodige nabewerking vergt.

Schuurschijf

Een schuurschijf neemt in verhouding weinig materiaal weg en gaat langzamer. De afwerkingsgraad ligt echter hoger.

Lamellenschijf

Een lamellenschijf slijpt, afhankelijk van de korrel, veel materiaal weg door de grote druk, vanwege het kleinere geraakte oppervlak. Een lamellenschijf is een slijp- of schuurschijf, gemaakt van lamellen met een schuurmiddel. De schijf wordt doorgaans gebruikt voor het afwerken van lasnaden, maar ook voor zwaarder schuurwerk. Een lamellenschijf gebruiken kan in combinatie met bepaalde gereedschappen, zoals een haakse slijper. Het verschil met een schuurschijf is dat een lamellenschijf in één richting kan schuren of slijpen en recht op het materiaal kan werken. De lamellenschijf is in feite een afbraamschijf, met daarop kleine reepjes schuurlinnen, de lamellen. Het combineert dan ook datgene waar een afbraamschijf én schuurschijf geschikt voor zijn.

Fiberschijf

Fiberschijven worden gebruikt op een haakse slijpmachine en zijn bij uitstek geschikt voor het ontbramen, glad afwerken van lassen en verwijderen van walshuid. De toepassingsgebieden zijn vrij breed, zoals staal, roestvast staal en aluminium. Let op! Bij het gebruik van fiberschijven is een te hoge druk ten zeerste af te raden. Dit veroorzaakt immers hitteontwikkeling, brandvlekken en vroegtijdige slijtage. Door de fiberschijven vlot heen en weer te bewegen, vermindert de kans op brandvlekken aanzienlijk. Ook wat snelheid betreft, raadpleegt men het meest de door de fabrikant opgelegde minimum- en maximumsnelheden. Fiberschijven moeten steeds in combinatie met een steunschijf gebruikt worden. De keuze van de steunschijf is belangrijk voor de afwerking van het werkstuk. Fiberschijven hebben geen linnen drager, maar een fiber met doorgaans een dikte van 0,8 mm.

Schuurwiel

Een schuurwiel kan nagenoeg voor alle schuurtaken ingezet worden. Er bestaan schuurwielen met asgat, geschikt voor draagbare of stationaire automatische schuurmachines en kleine schuurwielen zonder asgat, geschikt op stift en voornamelijk gebruikt op een rechte of haakse slijper, boormachine of buigzame assen. Schuurwielen zijn soepel en hebben een speciale vorm, waardoor ze uitermate geschikt zijn voor het afwerken van vlakke, holle, bolle en complexe structuren. Met een schuurwiel op stift kan er op moeilijk bereikbare plaatsen toch een degelijke afwerking behaald worden.

Slijpstiften

Ook slijppunten op stift zijn overigens uitermate geschikt voor de kleinste hoeken en kanten. Slijpstiften bieden bereikbaarheid bij (detail)schuurwerk. Afhankelijk van het materiaal van de slijpstiften worden ze ingezet bij het slijpen of polieren van moeilijk bereikbare plaatsen.

Frezen

Frezen is een techniek die eigenlijk niet onder slijpen of schuren gecatalogeerd kan worden. Het concept, de techniek en de manier van werken verschillen immers fundamenteel. Toch wordt frezen door fabrikanten van schuurmaterialen en -machines vaak aangeboden, voor toepassingen waarbij er snel (en veel) materiaal moet worden weggenomen.

ACCESSOIRES

Ieder metaalverwerkend bedrijf streeft naar winst, wat inhoudt dat men onder andere het schuren zo efficiënt mogelijk wil uitvoeren. Fabrikanten komen daarom op de proppen met accessoires, die de diversiteit aan bandschuurmachines en schuurschijven nog doet toenemen. 'Voor elk wat wils' is daarbij het motto. Denk bv. aan de hardheid van de contactwielen bij schuurbanden of snelwisselsystemen bij schuurschijven.

TRENDS EN TENDENSEN

Rondvraag in de sector leert ons dat vooral de lamellenschijven volop in ontwikkeling zijn. Het vinden van een geoefende en geschoolde schuurder blijkt een steeds groter wordend probleem te zijn. Daarom hebben fabrikanten van schuurmachines ingezet op de ontwikkeling van vergevingsgezinde alternatieven. Zo zijn er lamellenschijven van gecombineerde, comprimeerbare lamellen en lamellen met hardere korrel. Eventuele fouten van de operator zullen dan niet langer doorslaggevend zijn. Ook een minder geoefende operator kan met vergevingsgezind schuurmateriaal zijn ding doen. We spreken hier over licht verspanen én afwerken in één stap. Hetzelfde geldt overigens voor de schuurwielen, waarbij agressieve schuurlamellen afgewisseld worden met minder agressieve.