Correct onderhoud van lastoorts helpt besparen

Een regelmatig en proactief onderhoud van lastoortsen draagt bij aan hun maximale levensduur, vermindert storingen (en stilstand), en waarborgt de veiligheid en kwaliteit van het lasproces. Hoewel lassers en technische diensten divers onderhoudswerk aan lastoortsen zelf kunnen uitvoeren, vereisen bepaalde modellen speciale onderhoudsapparatuur en kennis. Gespecialiseerde lastechnische servicebedrijven kunnen helpen besparen door middel van serviceovereenkomsten die voorzien in keuring én onderhoud.

Voorwaarden voor een lange(re) levensduur

Kwaliteit van de lastoorts

De maximale levensduur van de lastoorts wordt bepaald bij de aankoop, en wel door de kwaliteit. Laagkwalitatieve assemblage en/of materialen kunnen leiden tot een snellere slijtage.

kundig gebruik

De levensduur van de lastoorts kan onderweg knauwen krijgen, bijvoorbeeld wanneer er (per ongeluk) iemand over het slangenpakket loopt of rijdt. Ook onoordeelkundig gebruik (overbelasting, te ruwe behandeling) heeft een kwalijke impact op de levensduur.

Correct en regelmatig onderhoud

Op een meer actieve manier werk maken van een maximale levensduur van de lastoorts kan door middel van een regelmatig en correct onderhoud. In bepaalde gevallen zal dit onderhoudswerk echter moeilijker of niet door de lasser of eigen technische dienst kunnen worden uitgevoerd.

Complexer gebouwd

Lastoortsen zijn doorheen de jaren algemeen verbeterd op het vlak van efficiëntie en precisie. In industrieën die geautomatiseerd lassen toepassen, zijn lastoortsen in vele gevallen geïntegreerd in robotsystemen en kunnen ze extra functies bevatten zoals sensoren, feedbackmechanismen en programmeerbare controles om precieze en herhaalbare lassen te garanderen. 

De technologische vooruitgang van lastoortsen ging echter gepaard met een complexere bouw, wat resulteerde in een complexer onderhoud.

Invloed van koeltechniek op onderhoud

De toegepaste koeltechniek heeft eveneens een invloed op de complexiteit van het onderhoud.

Een goed werkende koeling is van vitaal belang ter preventie van een oververhitting en de eventueel daaruit volgende beschadiging van slijtagedelen.

Gasgekoelde lastoortsen

Bij gasgekoelde lastoortsen – ook (onterecht) luchtgekoelde lastoorts genoemd – staat beschermgas in voor het afvoeren van de ontstane warmte. Deze koeltechniek is geschikt voor het lassen met relatief lage stroomsterktes en/of korte inschakelduur. 

In de gasgekoelde lastoorts zijn de stroomgeleider, gasleiding, draaddoorvoer en stuurkabel doorgaans verwerkt in dezelfde kabel, wat deze lastoortsen relatief compact en lichtgewicht maakt. 

Met name de gasgekoelde MIG/MAG-lastoortsen zijn algemeen vrij makkelijk door lassers of technische diensten zelf te onderhouden met de kennis en apparatuur die het bedrijf in huis heeft.

Gasgekoelde TIG-lastoortsen vertonen onderling meer verschillen en hebben algemeen een complexere bouw dan MIG/MAG-modellen. Bijgevolg vereist hun onderhoud algemeen meer kennis van zaken en kunde van de onderhoudsmonteur.

Watergekoelde lastoortsen

Watergekoelde lastoortsen zijn algemeen moeilijker te onderhouden dan hun gasgekoelde tegenhangers. Bij watergekoelde lastoortsen wordt de ontstane warmte in slijtdelen en stroomkabel afgevoerd door een koelvloeistof. Deze koeling maakt de watergekoelde lastoorts geschikt voor het lassen met hoge ampèrages en/of bij een langere inschakelduur. 

De integratie van geavanceerde koeltechnologieën – zoals verbeterde koelmiddelkanalen en warmteafvoerfuncties – maken het mogelijk om efficiënter te kunnen lassen bij hogere amperages. Dit ging echter gepaard met een complexere constructie van de toorts, hetgeen ook is gaan gelden voor het onderhoud ervan.

Lastoortsen zijn algemeen efficiënter geworden, maar hun bouw en onderhoud complexer

Controleer tijdig de waterflow

Bij watergekoelde lastoortsen wordt de koelvloeistof door dunne kanaaltjes in de laskop gepompt. Deze mix bevat naast water in vele gevallen ook een speciaal antivriesproduct, wat voorkomt dat de kanaaltjes verstopt geraken bij vriestemperaturen. Ook voorziet de mix in smering van de koelpomp.

Wanneer de lastoorts tijdens het lassen te warm wordt, volgt er best asap een controle van de waterflow. Dit kan door de retourleiding van de toorts – veelal de rode waterdarm – in een fles of maatbeker van anderhalve liter te leggen en het koelwater gedurende een minuut te laten vloeien.

Bij een watergekoelde MIG/MAG-toorts – alsook bij een zwaardere watergekoelde TIG-toorts – moet er minstens 1,5 l per minuut waterdoorstroming zijn. Bij een fijnere, lichtere TIG-toorts is dit 0,8 à 1,0 l/min. Is het debiet lager, dan zijn er twee mogelijke oorzaken.

Het koelcircuit kan vervuild zijn. Om dit na te gaan ledig je de watertank. Eventueel vuil dat je dan op de bodem aantreft kun je vervolgens verwijderen om te voorkomen dat de pomp dit mee rond stuwt en de koelkanalen verstopt. Vul vervolgens de tank opnieuw met nieuwe zuivere koelvloeistof – dit zijn in de meeste gevallen navulbussen van vijf of tien liter.

De meest courante storingsoorzaak bij watergekoelde lastoortsen is waterlekkage

Een andere mogelijke oorzaak van een te laag debiet is een te laag koelvloeistofniveau in de koelunittank.
Dit kan te wijten zijn aan een waterlek, wat de meest courante storingsoorzaak is bij watergekoelde lastoortsen.
Voor het detecteren van een vloeistoflekkage ontbreekt het vele bedrijven aan de juiste apparatuur, kennis en/of kunde.

Ontzorging en besparing

Tegenwoordig bieden de meeste er­kende lastechnische servicebedrijven een serviceovereenkomst aan die voorziet in de keuring én het onderhoud van lasapparatuur. Regelmatige servicecontroles verminderen het risico op storingen en uitval en kunnen zelfs de garantieperiode verlengen. Bovendien betekent deze uitbesteding ook een vorm van ontzorging voor de lasser/technische dienst van het bedrijf zelf, die zich hierdoor kunnen toeleggen op het lassen zelf.

Periodieke keuring voorkomt inkomstenverlies

In Nederland zijn bedrijven verplicht om lasapparatuur jaarlijks te laten keuren op hun veilige werking, conform de Arbowet (NEN 3140). Doen ze dit niet, dan kunnen ze bij een eventueel bedrijfsongeval waarbij de lastoorts betrokken is, aansprakelijk gesteld worden.

In België zijn constructiebedrijven enkel verplicht om hun lasapparaten te laten kalibreren. Desalniettemin wint het preventieve onderhoud aan belang. Uitvallende lasapparaten door een gebrekkig onderhoud betekenen dan ook een vorm van inkomstenverlies.

Met medewerking van ESAB, Valk Welding en Welda