wat is de Evolutie van het aantal zagerijen in België?

De laatste maanden namen de Belgische Houtconfederatie en Hout Info Bois een enquête binnen de zagerijsector af. Deze enquête had tot doel een overzicht te bekomen van de activiteit in de zagerijen, alsook van de huidige korte- en langetermijntendensen. De resultaten van dit onderzoek moet beleidsmakers uiteindelijk helpen om goed geïnformeerde beslissingen te nemen, die de houtverwerkende industrie ondersteunen.

steekproef survey

Ongeveer de helft van de 95 zagerijen in België (32 in Vlaanderen, 63 in Wallonië) namen deel aan het onderzoek. Er was bovendien een goede spreiding over de verschillende zagerijtypes (loofhout, naaldhout, gemengd …), inclusief de grootste productie-eenheden. We concluderen dus dat we te maken hebben met een representatieve steekproef. 

evolutie aantal zagerijen

Niets nieuws onder de zon wat betreft het aantal zagerijen in België. De daling zet zich voort, zowel in Vlaanderen als in Wallonië. Ook het totale rondhoutverbruik in de sector neemt verder af: van 3,7 miljoen m³ in 2010 (3,3 miljoen m³ en 370.000 m³ loofhout) tot ongeveer 2,9 miljoen m³ in 2021 (2,7 miljoen m³ naaldhout en 217.000 m³ loofhout).

Wat de productie betreft, wordt het verdwijnen van kleinere zagerijen niet gecompenseerd door een toenemende capaciteit van de grotere zagerijen.

loofhoutzagerijen

Er wordt ongeveer 217.000 m³ loofhout per jaar verzaagd in België, waarvan 2/3 in Vlaanderen. Meer dan de helft van het totale volume verzaagd loofhout betreft populier (ook vnl. in Vlaanderen), gevolgd door eik. De populier wordt hoofdzakelijk verkocht als verpakkingshout (paletten, kisten …), terwijl de eik hoofdzakelijk zijn afzet vindt bij (Belgische) schrijnwerkers en houthandels. 

land van herkomst

Het grootste deel van het loofrondhout komt uit België. Toch wenden zagerijen zich nog tot het buitenland voor hun bevoorrading. Op 10 jaar tijd groeiden buitenlandse aankopen dan ook van 11% naar 41%. 

naaldhoutzagerijen

In België wordt 2,7 miljoen m³ naaldhout verzaagd waarvan 93% in Wallonië. We zien dat het overgrote deel - zoals voorheen - bestaat uit spar (des te meer in tijden van schorskevercrisis). Echter neemt het aandeel douglas wel stelselmatig toe. Ongeveer 2/3e van de naaldhoutproducten vindt zijn afzet bij bouwbedrijven of andere bedrijven in de tweede verwerking (paletten, verpakkingen …). 30% vindt zijn weg richting de houthandel. 

land van herkomst

Ook hier zien we ten opzichte van 2010 een toename van het aandeel stammen van buitenlandse herkomst (45% in 2020 tegenover 20% in 2010). Dit is waarschijnlijk een gevolg van de schorskevercrisis met grote volumes van aangetaste bomen uit Duitsland en Frankrijk. 

TIEN CONCLUSIES VAN DE BELGISCHE HOUTCONFEDERATIE

1. Niettegenstaande de goede periode voor de Belgische zagerijen tijdens de laatste maanden van 2020 en de eerste jaarhelft van 2021 blijft de sector kampen met grote onzekerheden. De conjunctuur van de afgelopen periode mag de reële, structurele problemen in de sector niet doen vergeten.

2. Vooral de bevoorradingszekerheid van rondhout blijft de zagerijen zorgen baren.

3. Aangezien 92,6% van het totale volume door zagerijen gezaagd rondhout bestaat uit naaldhout, 3,9% uit populier en 2,8% uit eik, is het van essentieel belang dat het beleid inzake bosbeheer rekening houdt met de realiteit van de zagerijen en, meer bepaald, met de behoeften van de lokale houtindustrie.

4. Het is perfect mogelijk om via moderne bosbeheertechnieken in een context van klimaatverandering aan de vraag van verwerkers en de markt te voldoen.  

5. Verder is het ook absoluut noodzakelijk dat er een reglementair kader of ondersteuning komt voor de bevoorrading van onze Belgische zagerijen, i.s.m. de hele houtkolom.

6. De sector lijkt op de lange termijn op twee belangrijke manieren te zullen veranderen: veranderingen met betrekking tot de beschikbare grondstof en veranderingen in de consumptiegewoonten van de eindgebruiker.

7. De sector zal zich hier niet aan kunnen aanpassen, tenzij deze ontwikkelingen gepaard gaan met enerzijds onderzoek naar een betere verwerking en anders begeleiding om, zowel bij de verwerker als bij de consument, een grotere waardering van de verschillende soorten die in het bos aanwezig zijn, te bewerkstelligen.

8. Wetende dat hout een hernieuwbare en nuttige hulpbron is in de strijd tegen klimaatverandering, zouden nationale en Europese klimaatplannen kunnen bijdragen aan de evolutie van de sector door de zagerijen te helpen de verschillende stadia van deze evolutie te doorlopen.

9. Het is noodzakelijk dat beleidsmakers de realiteit van de sector begrijpen en er ook rekening mee houden. 

10. Deze enquête versterkt de motivatie van de Belgische Houtconfederatie om samen met de politiek het belang van het gebruik van hout en van lokale verwerkers te blijven tonen en verdedigen. Alleen zo kan de sector een duurzame bijdrage leveren aan de ecologische, economische en sociale uitdagingen van onze tijd.