HOE DE ENERGIETRANSITIE WAARMAKEN?

Shell Lubricants Trends & Technology Symposium

Begin maart organiseerde Shell Lubricants voor het eerst het 'Trends & Technology Symposium', een dag voor klanten en relaties waarin de klimaatproblematiek direct werd gerelateerd aan het energieverbruik. En waarmee het dus ook een zaak is voor een bedrijf als Shell. “Wij staan achter het klimaatakkoord en we willen graag onze bijdrage leveren aan het verlagen van de CO2-emissies om zo de opwarming van de aarde tegen te gaan“, wist Marjan van Loon, president-directeur van Shell Nederland, te vertellen. Energietransitie dus. Van fossiel naar duurzaam. Een flinke uitdaging voor een olie- en gasbedrijf.

5 VOOR 12

André Kuipers

Het symposium startte met een inspirerende en indrukwekkende presentatie van André Kuipers, de Nederlandse astronaut die enkele maanden in een ruimtestation onderzoek heeft uitgevoerd in het kader van de wetenschap. Het verhaal over de langdurige voorbereidingen van de astronauten, de beperkte ruimte die beschikbaar is tijdens de reis naar het ruimtestation, en uiteindelijk de gewichtsloosheid en prachtige uitzichten 'boven', boeide een volle zaal. Maar de meeste mensen kennen ook zijn zachte maar dwingende woorden wanneer het gaat om de klimaatproblematiek en de manier waarop 'wij' met de aarde omgaan. Wanneer de beelden op het grote scherm in een prachtige zaal in Heeze tonen hoe de wereld ontbost wordt en uitdroogt, terwijl gelijktijdig de zeespiegel samen met de temperatuur stijgt, wordt de meeste mensen pas écht duidelijk hoe ernstig de situatie is. Klimaatafspraken zijn geen onzin. Het is 5 voor 12. We moeten aan de slag.

"Klimaatafspraken zijn geen onzin. Het is 5 voor 12. We moeten aan de slag!"

VAN BRANDSTOF TOT BUSINESSMODEL

Marjan van Loon

Nadien was Marjan van Loon aan zet. De president-directeur van Shell Nederland vertelde in een korte presentatie op welke manier de firma een bijdrage hoopt te leveren aan het beteugelen van de klimaatproblematiek.

“De activiteiten die bij dit thema horen, zijn ondergebracht in het nieuwe bedrijfsonderdeel 'New Energies'", gaf zij aan. “Hierin staan drie speerpunten centraal. De eerste is het ontwikkelen van nieuwe brandstoffen die schoner zijn dan de huidige generatie. Natuurlijk kun je zeggen dat we 100% naar duurzame bronnen moeten overstappen, maar weet dat deze transitie niet zo snel kan plaatsvinden. Het is heel eenvoudig: de eerstkomende twintig jaar zal er gewoon nog olie en gas worden gebruikt en dus blijven we ook op dat vlak ontwikkelen. Daarnaast richt 'New Energies' zich ook op duurzame energiebronnen zoals zonne- en windenergie én houden we ons bezig met nieuwe businessmodellen waarin onder andere klantspecifieke oplossingen door middel van digitalisering centraal staan."

Bijzonder is verder dat Van Loon benadrukt dat Shell wereldwijd een grote CO2-footprint heeft, maar dat men energietransitie lokaal benadert en niet wereldwijd.

“Landen onderscheiden zich door onder meer hun economie, industrie en beleid, maar tevens qua geografie. Dat betekent dat we ons in Nederland onder meer richten op windenergie; hier redden we het eenvoudig niet met alleen geothermie en zonne-energie. We blijven dus lobbyen voor meer windturbineparken, maar kijken daarbij ook naar de mogelijkheden die er lokaal zijn. Zo ligt er in Moerdijk bijvoorbeeld een braakliggend stuk terrein waar we even niets mee doen. Daar komen dit jaar ruim 50.000 zonnepanelen te liggen. En zo zouden meer partijen te werk kunnen gaan. Minder afwachtend zijn, maar kijken wat er in jouw vermogen ligt en wat er in de omgeving mogelijk is, en daarbij ook samenwerken met andere bedrijven, gemeenten, provincies en opleidingsinstituten. Dat proberen wij ook, want ook 'het grote Shell' kan het niet alleen."

"Minder afwachtend zijn en het aftasten van mogelijkheden tot samenwerking zijn noodzakelijk, want ook 'het grote Shell' kan het niet alleen."

SAMENWERKEN

Ewald Breunesse

Daarna was het de beurt aan Ewald Breunesse, Manager Energy Transitions, die dieper inging op de rol van Shell in de energietransitie en de manier waarop de eerder genoemde samenwerking wordt ingezet. Hierin noemt hij de verschillende energiebronnen (olie, kolen, gas & duurzame bronnen) en geeft aan waarvoor de energie afkomstig van deze bronnen uiteindelijk wordt gebruikt. Met deze kennis is het immers eenvoudiger om voor de verschillende gebruikers nieuwe oplossingen te zoeken die bijdragen aan het verlagen van de CO2-emissies. “De energievraag voor de verwarming van huizen valt bijvoorbeeld te verlagen door goed te isoleren of gebruik te maken van duurzame energiebronnen. Het vervangen van olie voor de productie van kunststoffen door een alternatief zal minder makkelijk zijn, terwijl de transportsector net weer veel mogelijkheden biedt, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van schonere brandstoffen die motoren efficiënter maken.“

Tot slot haalde Breunesse enkele voorbeelden aan waarin de samenwerking tussen bedrijven centraal staat. Wat voor de één een afvalproduct is, kan voor de andere een waardevolle grondstof of energiebron zijn. Of het nu gaat om CO2, warmte of afvalstromen die in speciale centrales worden omgezet naar stoom en vervolgens elektriciteit.

TECHNISCHE INNOVATIES

Ed van Schaik

In de laatste presentatie van oliespecialist Ed van Schaik werden de meest recente technische innovaties op het vlak van smeermiddelen besproken.

“Bij de ontwikkeling van producten kijken we voortdurend naar de wijze waarop smeermiddelen kunnen bijdragen aan het verlengen van de levensduur van componenten en machines, en het verlagen van de onderhoudskosten. Dit uiteraard op een kostenefficiënte manier en tegen een minimale milieubelasting. Ook hier geldt dat samenwerking een belangrijke voorwaarde is voor succes. Door met machinebouwers en eindgebruikers in gesprek te gaan, kunnen we uiteindelijk smeermiddelen 'op maat' leveren. Een van de meest recente innovaties zijn de synthetische motoroliën gebaseerd op de Gas-to-Liquid-technologie, waarbij aardgas wordt aangewend voor de creatie van vloeistoffen zoals smeer- en transformatorolie. Aan deze technologie is er decennialang gewerkt om deze uiteindelijk in 2011 eerst toe te passen in transformatoren om ze na verloop van tijd en de nodige veldtesten ook bij andere applicaties te gaan inzetten.“

"Door met machinebouwers en eindgebruikers in gesprek te gaan, slagen we erin smeermiddelen 'op maat' te leveren."

Van nature multigrade

Van Schaik: “Alle producten gebaseerd op de GTL-technologie zijn synthetische producten, wat betekent dat de levensduur - bij het juiste gebruik - langer is dan producten gebaseerd op minerale oliën. Bovendien hebben GTL-producten minder de neiging tot schuimen, kunnen ze sneller lucht afscheiden en zijn ze van nature een soort 'multigrade'. Dat betekent dat de viscositeit minder sterk verandert bij veranderende temperaturen. In koude situaties blijft de olie relatief vloeibaar, terwijl de viscositeit bij hogere temperaturen voldoende hoog blijft om het gewenste smerende effect te bieden. Dit is bijvoorbeeld van belang in vrieshuizen waar vorkheftrucks rondrijden. Wanneer deze koud moeten opstarten en daarbij last hebben van een dikke olie door de lage temperatuur, dan kom je de dag niet door met één accu. De GTL-producten zijn van nature minder plakkerig, maar dit is te compenseren door het toevoegen van de juiste additieven."

Automotive

Deze nieuwe generatie van oliën wordt al breed toegepast in de automotive, waar de oliën bijdragen aan een betere smering en een hogere efficiëntie. Er is minder brandstof nodig, terwijl ook de uitstoot schoner is.

Van Schaik: “Kenmerkend is vooral dat de viscositeit lager is dan voorheen; dunnere olie dus. Dit is niet alleen mogelijk door de eigenschappen van de olie zelf, maar hangt ook samen met het ontwerp van de huidige motorcomponenten. De optimalisatie van de toleranties en de oppervlakteruwheid (veel gladder) maakt het mogelijk om een dunnere olie in te zetten (zonder risico op extra slijtage). Naast een verhoogde efficiëntie draagt dit overigens ook bij aan een lager geluidsniveau."

Ook voor industrie

Op basis van de succesvolle toepassing in transformatoren en de automotive is Shell nu ook hard bezig met het ontwikkelen van de juiste producten voor de industrie, zoals onder meer speciale synthetische oliën die vanaf de eerste afvulling in de machines een heel leven meegaan ('Fit for life'). Daarnaast zijn er speciale smeervetten in ontwikkeling, waarbij er gekeken wordt naar een hogere energie-efficiëntie, een langere vetlevensduur en een minder milieubelastende samenstelling. “Ook hier proberen we om maximaal samen te werken met machinebouwers en eindgebruikers, en ook in een zo vroeg mogelijk stadium met deze partijen om de tafel te zitten. Wanneer je bij aanvang van een ontwerp direct rekening houdt met een minimale wrijving en de benodigde smering, heb je al een stap gewonnen op het maximaliseren van de energie-efficiëntie en het verlagen van de onderhoudskosten“, besloot van Schaik.