Opleiding HEV4 bijna in running om veilige werkplek te garanderen

Risico’s analyseren en procedures zelf opstellen

In 2011 startte opleidingscentrum Educam met drie HEV-niveaus om veiligheid op de werkvloer te kunnen vrijwaren. Elf jaar later is er een vierde niveau in de maak, voornamelijk gericht op de ‘speciale gevallen’ die weleens voorkomen. Voorgeschreven procedures worden binnen HEV4 van de baan geschoven en ruimen plaats voor afwijkingen, eigen risicoanalyse en het inschattingsvermogen van de gecertificeerde expert.

HEV-opleidingen

Vanuit de sociale sector werd Educam aangesteld voor het geven van opleidingen over het werken met hybride- en elektrische voertuigen, waaraan vervolgens de uitreiking van een certificaat vasthangt. Althans, als men slaagt voor de theoretische en/of praktische proeven die hieraan verbonden zijn. In 2019 hadden werknemers of zelfstandigen de keuze uit drie opleidingsniveaus waaraan zij konden deelnemen. Binnenkort breidt dit rijtje zich uit tot vier.

"Niveau 4 is er bijgekomen voor de 'speciale gevallen'"

“Over niveau 1 en 2 was iedereen unaniem, maar niveau 3 was te onduidelijk omschreven. Daarvoor zijn we naar een omschrijving gegaan waarbij niveau 3 ‘werken onder spanning’ betekent en waar je dus effectief in contact kan komen met die hoge spanning maar nog steeds onder begeleiding bent van een procedure die je stapsgewijs dient te volgen. Daar was de wens om veiligheden in te bouwen door te werken met procedures."

"Niveau 4 is er bijgekomen voor de ‘speciale gevallen’. Stel dat jouw wagen in een ongeval verzeild raakt, dan kan je die wagen soms niet meer op een normale manier spanningsvrij maken en ga je vervolgens afwijken van de procedures. Niveau 4 zorgt ervoor dat de persoon op basis van een eigen risicoanalyse en inschattingsvermogen het voertuig veilig kan stellen of zelf een procedure kan uitschrijven om het werk door iemand anders te laten uitvoeren”, legt Styn Van Bogaert, coordinator certification, uit.

Gesensibiliseerd en vakbekwaam medewerker

Het grote merendeel van de werknemers met een HEV-certificaat heeft er één binnen niveau 1 of niveau 2. Momenteel bedraagt dit 9.501 personen met een geldige HEV1 en 14.703 personen met een geldige (H)EV2.

Met een HEV1-certificaat leid je de functie van gesensibiliseerd medewerker. Hiermee ben je in staat om technische activiteiten uit te voeren aan het voertuig zelf, zoals het realiseren van een onderhoud, maar is het niet toegestaan om in aanraking te komen met hoge spanningscomponenten. Om dit certificaat te behalen, dien je een eendaagse opleiding te volgen die bestaat uit een volledige dag opleiding, gevolgd door een theoretische proef op het einde van de dag.

"Voor het behalen van het tweede niveau hoef je niet in het bezit te zijn van een HEV1-certificaat"

Heb je een HEV2-certificaat, dan mag je wel met spanningscomponenten in contact komen, maar enkel als deze niet onder spanning staan. Het voertuig dient dus eerst volledig spanningsvrij te zijn, vooraleer de werknemer de elektrische motor of kabels mag vervangen. Binnen dit niveau tref je drie categorieën: personenvoertuigen en lichte bedrijvenvoertuigen, heavy duty én carrosserie.

“De accenten liggen anders in de opleiding, maar ze zijn ieder op zich equivalent aan elkaar. Iedere werknemer die slaagt voor een van deze drie categorieën behaalt het certificaat van vakbekwaam medewerker.” Een HEV2-certificaat finaliseer je na een tweedaagse opleiding, waarvan op de laatste halve dag een theorie en praktijkproef plaatsvindt. Goed om weten is dat je voor het behalen van het tweede niveau niet in het bezit hoeft te zijn van een HEV1-certificaat.

Werken onder spanning

Niveau 3 is een ander paar mouwen, aangezien de werknemer hier wel met spanningscomponenten mag werken die nog steeds onder spanning staan tijdens de handelingen. Specifiek kan het in deze situatie bijvoorbeeld gaan over het vervangen van cellen in een batterijpakket.

Binnen dit niveau behoren personenwagens en heavy duty tot dezelfde categorie, maar vormt carrosserie nog steeds een categorie op zich gezien de onderlinge verschillen. De eerste categorie gaat specifiek over garagetechnieken, terwijl de nadruk in categorie twee op carrosserietechnieken ligt.

Om dit certificaat te behalen, neem je deel aan een driedaagse opleiding, waarvan de laatste halve dag bestaat uit een theorietest, werkplaatsprocedure en praktijkproef.

HEV4: eigen risicoanalyse voorop 
Gezien niveau 3 niet de volledige lading dekt om een veilige werkplek te kunnen garanderen, werkt Educam volop aan de laatste verfijningen van niveau 4. Een certificaat waarmee men de werknemer in staat wil stellen om zelf te bepalen welke procedure van toepassing is bij een afwijkende situatie. Dit certificaat zal de grootste inspanning vergen vermits hieraan de grootste risico’s verbonden zijn.

Om dit certificaat in de toekomst te behalen, zal de opleiding er als volgt uit zien (mits mogelijke aanpassingen, bij lancering):
- Een live online training van 2 à 3 uur;
- Een tweedaagse opleiding;
- Een aparte examendag.

Zowel om HEV3 als HEV4 te behalen dien je het voorgaande niveau behaald te hebben én dient dit certificaat nog steeds geldig te zijn. Alle certificaten zijn 6 jaar geldig, waarbij je na het vervallen van een certificaat een herscholing kan volgen om alle vergaarde kennis herop te frissen en de veranderingen in tijd te leren kennen.

Toelatingsvoorwaarden

Zoals eerder vermeld, is het essentieel om in het bezit te zijn van een HEV2- of HEV3-certificaat om aan HEV3 en HEV4 te mogen deelnemen. Maar hoe zit het met de toelatingsvoorwaarden voor een HEV1- en HEV2-certificaat? “We verwachten altijd dat er een bepaalde kennis of achtergrond aanwezig is. Maar aangezien alle certificaten zich richten tot techniekers in onze sector, hebben deze wellicht al opleidingen genoten die hier tegen aanleunen”, aldus Van Bogaert.

SUBSIDIES EN PREMIES
Sinds 2017 zijn bedrijven verplicht om hun werknemers van een opleiding te voorzien van zodra zij met hybride- en elektrische wagens in contact komen. Pas na het behalen van een geldig certificaat mogen werknemers in deze sector van start. Vermits het verplichte karakter van deze opleidingen hebben bedrijven recht op verschillende subsidies van de overheid.
Daarnaast reikt ook Educam zelf voor alle technische opleidingen premies uit, aan de hand van een dotatie die het opleidingscentrum hier jaarlijks voor krijgt. Van de sociale bijdrage die werknemers in deze sector maandelijks bijdragen, gaat een deel rechtstreeks naar opleidingen als deze, waarmee men werkgevers aanmoedigt om werknemers op te leiden. Zowel kleine zelfstandigen als grote kmo’s komen hiervoor in aanmerking.

"Afhankelijk van de niveaus ga je meer of minder PBM's moeten dragen"

Opleiding van essentieel nut

Met de komst van hybride- en elektrische voertuigen zijn er een hele hoop risico’s bijgekomen, die werkgevers over de streep moeten trekken om hun werknemers op te leiden zodat ze met deze risico’s kunnen omgaan. Daarnaast is er ook de welzijnswet op het werk die luidt dat werkgevers een dynamisch risicobeleid moeten voeren binnen de werkomgeving.

“Dit houdt in dat zij als werkgever moeten identificeren met welke risico’s werknemers in contact komen en hoe zij hen daartegen kunnen beschermen. Bijvoorbeeld door procedures uit te schrijven en PBM’s te voorzien zodat werknemers zich kunnen beveiligen. Maar een van de pijlers is ook dat je jouw werknemers moet opleiden zodat ze voldoende gewapend zijn”, aldus Van Bogaert.

Stapsgewijs richting veilige werkplek

De meerwaarde van deze opleidingen is de manier waarop deze aangebracht worden. Samen met een Educam-trainer of erkende operator word je als werknemer ondergedompeld in een mix van theorie en praktijk.

“Er wordt gekeken naar hoe de voertuigen eruitzien, waarna we toelichten welke componenten in die spanningskring aanwezig zijn. Daarnaast gaan we gedetailleerd uitleggen wat de gevaren en de risico’s van die voertuigen zijn én leggen we uit hoe je je kan beveiligen tegen die risico’s. Afhankelijk van die niveaus ga je meer of minder PBM’s moeten dragen”, verwoordt Van Bogaert.

Kortom, de belangrijkste stelregel luidt steevast luisteren naar de instructeur en het nauwgezet opvolgen van zijn instructies. Pas dan kan veiligheid op het werk mogelijk worden.