GAS-TO-LIQUID (GTL) VAN SHELL:
BASISOLIE VOOR VELE TOEPASSINGEN
Shell is een belangrijke smeerolieproducent die haar eigen basisolie ontwikkelt en produceert. Met wereldwijd drie speciale onderzoekscentra op het gebied van smeermiddelen werkt het bedrijf continu aan verdere ontwikkeling om producten nog beter af te stemmen op de eisen en wensen van de eindgebruiker. Dat de smeeroliespecialist hierbij niet over één nacht ijs gaat, blijkt onder meer uit een ontwikkeling die in totaal 35 jaar in beslag nam en leidde tot de zogenaamde gas-to-liquids (GTL) oliën en brandstoffen. Een olie die als basis dient voor diverse producten waaronder de transformatorolie Diala S4 ZX-I. De prestaties van deze olie, in vergelijking met alternatieven, liegen er niet om.
SITUERING
GTL-olie is een product dat wordt geproduceerd uit gas; in dit geval methaan (aardgas). Dit methaan wordt in drie stappen omgezet naar een GTL-basisolie. In de eerste stap reageert het natuurlijke gas met zuurstof tot synthese gas; dit gas wordt in de tweede stap via een Fischer-Trops proces omgezet naar vloeibare wasachtige koolwaterstoffen. In de laatste stap worden deze producten in een kraakproces (hydrocracking) opgewaardeerd naar verschillende producten waaronder transportbrandstoffen, basisoliën en grondstoffen voor de chemische industrie.
TRANSFORMATOROLIE
De basisoliën zijn de afgelopen jaren doorontwikkeld naar nieuwe producten, waarvan de transformatorolie Shell Diala S4 ZX-I als eerste op de markt is geïntroduceerd.
Gestelde eisen
Om de relevantie van de unieke eigenschappen van GTL-oliën te begrijpen is het goed om te weten welke eisen aan een transformatorolie worden gesteld. Transformatorolie vervult namelijk verschillende functies. Ten eerste isoleert hij samen met een papieren medium de koperen wikkelingen van de transformator en daarnaast speelt hij een belangrijke rol in de koeling van de wikkelingen. Omdat de transformatoren zelf vele tientallen jaren meegaan, is het belangrijk dat de betreffende transformatorolie eveneens een lange levensduur heeft om de onderhoudskosten te beperken. Daarnaast mag de olie de kwaliteit van het papier niet aantasten en moet bovendien over uitstekende isolerende en koelende eigenschappen beschikken.
Voordelen
De nieuwe GTL-oliën voldoen op alle vlakken aan de eisen die een transformator aan zijn olie stelt:
- de GTL-basisolie is vrij van zwavel waarmee de risico's van kopercorrosie zijn geminimaliseerd;
- door de hoge weerstand tegen oxidatie en geringe neiging tot zuurvorming wordt veroudering/degradatie van de olie tegengegaan. Dit betekent dat de olie een langere levensduur heeft dan voorgaande generaties (transformator/motor/turbine) oliën;
- de GTL-olie heeft een hoog vlampunt en geringe neiging tot verdamping, waardoor de olie beter inzetbaar is in geval van hogere werktemperaturen;
- door het unieke productieproces is een consistente kwaliteit van een stabiele chemische samenstelling verkregen en is deze kwaliteit wereldwijd beschikbaar.
Gebaseerd op de basiseigenschappen van de GTL-oliën kent de specifieke transformatorvariant Shell Diala S4 ZX-I nog meer belangrijke voordelen:
- het is het een pure GTL basisolie met 0,2% antioxidant. Er zijn dus géén PCB's, DBDS of andere additieven toegevoegd;
- Shell Diala S4 ZX-I voldoet aan IEC 60296:Ed 4 2012 (specificaties en testmethoden voor ongebruikte minerale isolerende oliën) en overtreffen deze norm;
- de viscositeittoename bij lage temperaturen is gering (ca. tweemaal gunstiger t.o.v. standaard minerale transformatorolie bij -30 °C) waardoor de olie zeer goede koelende eigenschappen heeft en geen problemen oplevert bij een koude start;
- de transformatorolie is geschikt gebleken om te mengen met de gangbare minerale transformatoroliën en is beter biologisch afbreekbaar dan conventionele minerale oliën. Daarbij biedt hij een hoger vlampunt, een lagere dichtheid en verbeterde thermische eigenschappen;
- tot slot is de olie niet alleen beproefd in Shell-laboratoria maar ook getest (en goed bevonden) door onder meer het onafhankelijke laboratorium Laborelec in België. Daarbij voldoet hij aan de eisen van toonaangevende transformator fabrikanten zoals ABB, Siemens, Alstom en SGB.
