Smart manufacturing is optimale symbiose
van werknemer en technologie

Hoe maak ik mijn productie sneller, flexiber en betrouwbaar? Het is een vraag waar wel meer bedrijven mee worstelen. Enkele handige tips uit een seminar van Agoria rond Smart Manufacturing helpen om het laaghangend fruit te plukken.

Interactie en productiesystemen

Alain Jacques (Sirris) stak van wal met de duiding van het principe: “Smart manufacturing is een zeer interessant thema in de hedendaagse industrie, omdat het echt de interactie betreft tussen werknemers, de inzet van technologie en het productiesysteem. Het doel van smart manufacturing is om een optimale combinatie te creëren van productkwaliteit, diensten, levertermijn en betrouwbaarheid. Ik deel smart manufacturing graag op in 2 belangrijke pijlers: de mens/machine interactie en de productiesystemen.”

“Bij mens/machine interactie denk ik bijvoorbeeld aan ‘agile’ produceren, waarin informatie in realtime zorgt voor een flexibele productie en een eenvoudige planning. Ook een optimale afstemming van de samenwerking tussen mens en machine valt hieronder: eenvoudige repetitieve en/of simpele taken worden uitgevoerd door de machines, complexe en superviserende taken door de mens. Bij de productiesystemen kijken we eerder naar het kader waarin gewerkt wordt: de werkorganisatie moet reactief en flexibel genoeg zijn, met snel aanpasbare processen en bewaking van de maximale productkwaliteit.”

Wijzigende rol van werknemer

Opvallend bij de vele laureaten uit het Factories of the Future-programma is het vaak voorkomen van wijzigingen in de hiërarchische structuur, zoals het omschakelen naar zelfsturende teams. Dat is geen toeval, vindt ook Alain Jacques: “We kennen allemaal de standaardzinnen die we weleens horen op de werkvloer: ‘dat is mijn taak niet’, ‘niemand heeft mij dat gezegd’, ‘dat is mijn verantwoordelijkheid niet’, ‘ik wacht op antwoord’, ‘ik volg gewoon de regels’, en ik kan er zo nog wel enkele opnoemen. Deze soort zinnen zijn zeer typisch voor de traditionele piramidestructuur in combinatie met schotten tussen afdelingen. Wie zijn organisatie wil flexibiliseren en reactief wil maken, moet weg van die ‘command & control’ benadering en evolueren naar een zelfsturende autonome structuur waarbij begeleiding veel belangrijker wordt.

Daar kan je opmerken dat het wegvallen van de hiërarchie ook betekent dat sommige werknemers minder bevoegdheden zullen krijgen. Voor sommige verantwoordelijken houdt het inderdaad in dat ze hun rol anders zullen moeten invullen, maar dat is nodig omdat je zo veel beter complexe taken kan uitvoeren. Ik vergelijk het graag met een mierennest. Op het eerste zicht lijkt dat een zeer chaotische janboel, maar wie het van dichterbij bekijkt ziet dat iedereen optimaal samenwerkt om een gezamenlijk doel te bereiken.“

Organisatie herbekijken

“Het is een misvatting dat je meteen aanzienlijke investeringen moet doen om performanter te worden. De 5S benadering - Sort, Set, Shine, Standardize, Sustain - is bijvoorbeeld zeer laagdrempelig, maar zorgt wel voor een onmiddellijke verbetering. Bovendien kunnen meerdere kleine stappen de aanvaarding van een grote verandering verbeteren. Als werknemers plots geconfronteerd worden met een aanzienlijke verandering, dreigen velen af te haken.”

“Ander laaghangend fruit is bijvoorbeeld het zorgen voor een betere doorstroming. Dat kan op macroniveau, door een evaluatie van de personen-, goederen- en informatieflow door het bedrijf. Er gaat heel wat tijd verloren door de interne bewegingen in het bedrijf. Kortere lijnen, centralisatie en een beter uitgekiende opstelling van bureaus en werkruimtes kan hier al veel zoden aan de dijk brengen. Ook op microniveau kan een brainstorming over de werkwijze tot veel verbetering leiden, hou daarbij zeker rekening met uw productietype. Wie van het type High Volume/Low Mix is, is wellicht beter gediend met de Lean principes. In het omgekeerde geval kan beter gekeken worden naar QRM-methodes (Quick Response Manufacturing).”

Technologie: gebruik digitalisering optimaal

“Vandaag werkt digitalisering in op meerdere aspecten van de productie. Het grote voordeel van een digitale benadering is de integriteit en betrouwbaarheid van de gecreëerde data. Bovendien kan de informatie zowel in realtime ingezet worden of later verwerkt worden, volgens de eigen behoefte. Maar ook communicatie is een belangrijke technologische pijler in een hedendaagse productie-opbouw. Noem maar eens op welke toestellen een operator vandaag ter zijner beschikking heeft: barcodelezers, RFID scanners, smartphones, tablets …  Bovendien geldt dat evenzeer voor de machines, hier spreken we bijvoorbeeld over protocollen als OPC UA die zorgen voor een grotere connectiviteit tussen de diverse machines. Dan rest de vraag welke technologie het best geschikt is om in te zetten. Dat hangt vooral af van de context van uw bedrijf. Dat vergt dus veel introspectie en kennis van de eigen processen, het eigen product en de eigen werknemers.”

GETUIGENIS
Nicolas Baijot is afgevaardigd bestuurder van Dardenne S.A., een toeleverancier van precisie-onderdelen voor voornamelijk de luchtvaartsector. Hij vertelt ons hoe de bedrijfscultuur de afgelopen jaren veranderde: “Wij hebben een zekere reputatie hoog te houden rond de kwaliteit en complexiteit van onze stukken maar daar wilden we ook een zekere levertermijn aan koppelen om de klanten zekerheid te bieden. Dat vroeg om een zekere omslag in de bedrijfscultuur, want vroeger werd het bedrijf zeer centraal geleid, met een echte piramidevormige structuur. De nieuwe bedrijfscultuur moest meer flexibel en minder hiërarchisch worden. Voor ons moest onze transformatie evenwel vooral in het teken staan van het verminderen van de levertijd. Dat pakten we aan door elk dood moment in ons proces aan te pakken. Kortom, we wilden dezelfde hoogwaardige kwaliteit leveren maar met een veel betere levertermijn.”
“De omslag in de structuur en cultuur had ook als doel om de werknemers op die manier te positioneren, zodat ze in de best mogelijke omstandigheden hun taken kunnen uitvoeren. Zo creëer je meer efficiëntie en performantie. Dat houdt bijvoorbeeld in dat we zorgen voor kwalitatieve machines, een degelijke ERP backbone en dat de werknemers ook goed weten hoe ze om moeten gaan met deze tools. Enkel zo kan je het menselijk potentieel -creativiteit, intelligentie- ten volle benutten. En deze benadering legt ons geen windeieren want vandaag werken we sneller en met minder problemen.”
“Digitalisering is geen wondermiddel dat eventjes alle problemen oplost. Ik heb in mijn carrière meerdere voorbeelden gezien waar digitalisering helemaal verkeerd toegepast werd. Vooral als de gebruikers niet weten hoe ze het systeem moeten inzetten kan het nefast aflopen. Het ERP systeem is hierbij een goed voorbeeld van. Hoeveel situaties er niet zijn in bedrijven waar er net tijd verloren gaat omdat werknemers dubbel werk verrichten, puur omdat ze niet weten hoe het systeem werkt. Er zijn dan zelfs gevallen waar afdelingen parallelle systemen in pakweg Excel opzetten omdat ze het ERP systeem niet goed kennen.”