Wat is de impact van digitalisering op uw onderneming?

Iedereen meekrijgen in de digitale transitie

Digitaliseren is steeds vaker het codewoord, maar dit gaat om meer dan het implementeren van de nodige technologieën. Het omvormen van uw bedrijf heeft namelijk niet alleen grote gevolgen voor de productie, maar ook voor het personeel. Aangezien participatie van alle werknemers noodzakelijk is om de digitale transitie te doen slagen, moet u iedereen meekrijgen in het nieuwe verhaal.

Impact van digitaliseren

Inzetten op digitale strategieën heeft heel wat concrete gevolgen, zowel op het niveau van de werknemers als op dat van de organisatie op zich. Operatoren moeten niet alleen anders tewerk gaan, maar krijgen door het uitsparen van tijd ook de opportuniteit om andere competenties te ontwikkelen.

Het individu en nieuwe technologie

Industrie 5.0 verschilt van zijn voorganger in de toegenomen aandacht voor de mens. Het gaat niet meer over hoe we de mens zoveel mogelijk kunnen vervangen, maar over de co-existentie tussen mens en machine. Hoe kunnen slimme machines optimaal met en naast de mens werken, zodat processen flexibel blijven en duurzaam worden?

Samen met dit nieuwe industriële paradigma kwam het besef dat technologieën die puur van bovenaf worden opgelegd vaak niet zo succesvol blijken in de praktijk. Medewerking door de werknemers zelf is cruciaal om het project te doen slagen. Zeker met nieuwe, digitale strategieën ligt dit soms moeilijk. Men heeft al snel het gevoel vervangen of inferieur aan een machine bevonden te worden. Hierdoor gebruikt men de technologie niet optimaal of ontstaat er wrevel.

Bedrijven verwachten de grootste impact op het digitaliseren van paper flows, het automatiseren van kwaliteitscontroles en het benutten van nieuwe communicatietechnologie. Dit gaan gepaard met competentieverschuivingen die meer inzetten op soft skills. Verwachtingen op het vlak van autonomie, verantwoordelijkheid en zelfsturing worden steeds groter en operatoren worden geacht flexibeler en polyvalenter te zijn. Hierdoor kunnen ze idealiter beter overweg met de toenemende complexiteit binnen hun takenpakket.

Inzetten op digitale strategieën heeft heel wat concrete gevolgen, zowel op het niveau van de werknemers als dat van de organisatie op zich

De arbeidskrapte is een algemeen fenomeen, zeker voor deze digitaal onderlegde profielen. Bestaande jobs moeten aantrekkelijk blijven, terwijl de vele kennis die op het punt staat te verdwijnen samen met pensioengerechtigden moet overgedragen worden. Het is bij dit alles steeds belangrijk om in gedachten te houden dat digitale tools dienen om het werk van een operator te verlichten of te ondersteunen, niet om het te ondermijnen. Nieuwe technologie maakt meer kans om aanvaard – en dus optimaal gebruikt – te worden wanneer deze ontworpen en geïmplementeerd is met oog voor en input van de gebruiker.

Zo zijn er drie voorname factoren om mee rekening te houden. De eerste factor is de bruikbaarheid van de technologie. Is de technologie eenvoudig en comfortabel in gebruik en beschikt de medewerker over de juiste vaardigheden? Daarnaast speelt het nut van de technologie een rol. Doet de technologie effectief wat het moet doen en heeft het de juiste features? Ten slotte is het belangrijk of de technologie effectief gewenst is. Waarom wordt er gedigitaliseerd en welke voordelen levert dit op? Deze vragen kritisch evalueren is cruciaal om het digitaliseringsproject te doen slagen.

Teamwork makes the dream work

Het invoeren van nieuwe technologie kan ervoor zorgen dat de samenwerking tussen medewerkers, binnen een team of tussen teams verandert. Teamwork staat doorgaans centraal om succesvol te zijn als bedrijf. Het vormen van effectieve teams is echter niet eenvoudig. Dit begint niet alleen met een goede samenstelling, maar ook het definiëren van de specifieke opdrachten is cruciaal. Nieuwe technologieën kunnen de aard en uitvoering van het werk veranderen, wat soms het herzien van teams noodzakelijk maakt.

Het is essentieel om de activiteiten en de mensen die deze uitvoeren op een goede manier te groeperen. Het uiteindelijke doel is om binnen de teams een hoge intensiteit van interactie te bevorderen, terwijl de interactie tussen teams idealiter vrij beperkt is. Dit minimaliseert de afhankelijkheid tussen teams op het gebied van kennis, informatie en planning. Dit bevordert dan weer efficiëntie en flexibiliteit. Intern zijn er verschillende elementen die bijdragen aan een succesvolle teamwerking:

• Duidelijk doel: elk team moet een duidelijk doel hebben dat in lijn is met de strategie van de organisatie. Dit vereist een goed gedefinieerde visie en de mogelijkheid om feedback te geven over prestaties die bijdragen aan het gemeenschappelijke doel. Een gedeeld doel smeedt een hecht en functioneel team.
• Werkrelaties: de interactie tussen teamleden en de cultuur van samenwerking zijn cruciaal. Dit omvat werkoverleg, onderlinge coördinatie en feedback. Leiderschap speelt hierbij een belangrijke rol in het stimuleren van een efficiënte samenwerking.
• Persoonlijke relaties: psychologische veiligheid, steun en vriendschap zijn belangrijk voor de individuele bijdrage van teamleden. Als iemand zich niet comfortabel voelt in een team kan waardevolle input verloren gaan.
• Besluitvaardigheid: duidelijke bevoegdheden en besluitvormingsprocessen binnen het team zijn essentieel. Dit kan worden vastgelegd via teamrollen, zodat ieder teamlid weet wie verantwoordelijk is voor welke beslissingen.

Resultaatgerichtheid en de besluitvaardigheid (kwaliteit van beslissingen) gaan over verwachtingen over het werk zelf, terwijl de werk- en persoonlijke relaties betrekking hebben op de verwachtingen over collega's.

Binnen een goed functionerend team bestaat er een verzameling taken met een duidelijke verbintenis tot het bereiken van resultaten. Deze taken zijn mogelijk niet expliciet opgenomen in de functiebeschrijving, maar zijn wel essentieel voor een soepele teamwerking. Elke rol in het team draagt bij aan de te behalen resultaten en voegt waarde toe. Vaak zijn rollen verbonden aan specifieke taken, waarbij het mogelijk is dat meerdere rollen aan eenzelfde persoon worden toegewezen of dat meerdere teamleden dezelfde rol delen.

Data verzamelen en benutten

Bij het digitaliseren wordt er uiteraard heel wat data verzameld en geanalyseerd, maar hoe kunnen bedrijven daaruit meerwaarde creëren? Het is cruciaal om te ontdekken welke interessante data aanwezig is in uw bedrijf en hoe het delen ervan een win-winsituatie creëert voor alle betrokken partijen.

Een voorbeeld hiervan is het automatisch aanvullen van ingrediënten of verpakkingsmateriaal op basis van voorraadgegevens. Sommige voedingsbedrijven maken al gebruik van een Application Programming Interface (API) om de connectie te leggen tussen hun eigen informaticasysteem en dat van de toeleverancier. Hierdoor krijgt deze laatste een overzicht van uw voorraad, zodat een snellere en betere service mogelijk wordt.

Er zijn al heel wat datastromen aanwezig die noodzakelijk zijn om te voldoen aan klanteneisen en wetgeving; deze kunnen nog beter aangewend worden

Op een digitale manier data delen met ketenpartners heeft verschillende voordelen. Zo kan de eindconsument beter geïnformeerd worden over dierwelzijn, ecologische impact of de nutritionele waarde. Anderzijds helpt deze data om de processen zelf te verbeteren en zo voedselkwaliteit te garanderen en energie- en waterverbruik te optimaliseren.

Momenteel zijn er al heel wat datastromen aanwezig die noodzakelijk zijn om te voldoen aan klanteneisen en wetgeving of die de bedrijfsprocessen moeten verbeteren. Vaak moeten werknemers al deze informatie op een vrij omslachtige manier invoeren, waardoor ze minder tijd kunnen besteden aan het waardevolle werk. Het identificeren en optimaliseren van deze datastromen kan dus heel wat winst opleveren.

Het delen van data kan ook een positief effect hebben op de werkbaarheid van functies. Zo neemt dit toe wanneer een werknemer voldoende kennis bezit, informatie krijgt en inzicht heeft in de planning. Artificiële intelligentie kan bijvoorbeeld inzichten verschaffen over optimale machine-instellingen of maakt het mogelijk om de planning aan te passen via forecasting. Hiervoor is wel heel wat data nodig, ook van inkomende goederen en de afname door de consument. Deze data bevindt zich dus elders in de keten, waardoor het delen van data met andere partners cruciaal is.

Het concept van data spaces is mogelijk de toekomst op dit vlak. Hierbij kan data decentraal en betrouwbaar gedeeld worden, terwijl elke partner de controle en het bezit behoudt over persoonlijke informatie. Verschillende risico's worden geneutraliseerd bij het gebruik van data spaces: denk aan overbodige dataopslag, datamonopolies en potentiële doelwitten voor hackers. Het concept creëert een omgeving waar leveranciers en gebruikers gegevens kunnen uitwisselen, die ondersteund worden door breed gedragen standaarden en afspraken.

Dit concept staat nog in de kinderschoenen, maar zowel op Vlaams als Europees niveau zijn er al verschillende initiatieven. Hierbij wordt vaak ingezet op specifieke use cases in domeinen als gezondheidszorg, milieu en mobiliteit, met als ultiem doel het bevorderen van synergiën tussen verschillende domeinen.

Binnen deze data spaces heeft bepaalde informatie niet alleen intrinsieke, maar ook economische waarde. Hierdoor zijn robuuste economische en juridische afspraken noodzakelijk om vast te leggen wie nu juist eigenaar is van de data in kwestie en of de data tegen een bepaalde prijs beschikbaar is.

Met medewerking van CSB-Systems, Flanders' FOOD en Normec Foodcare